De meeste theatervoorstellingen bekijk je binnen, tussen vier muren. Wat valt er eigenlijk te ontdekken als het podium naar buiten wordt verplaatst en de grens van een fysieke muur verdwenen is? Ik verliet de Groningse provinciegrens om een dag te kijken bij FestiValderAa: een festival in de Drentse natuur.

FestiValderAa is een driedaags festival in de plaats Schipborg. De activiteiten van FestiValderAa spelen zich af in het Drentse landschap. Tussen de heuvels, grasvelden, bossen en heidelandschappen kun je als bezoeker het werk van theatermakers, kunstenaars en muzikanten bewonderen.

De natuur neemt een centrale plek in bij alle activiteiten van FestiValderAa.

Of je tijdens een safari op zoek gaat naar hele kleine beestjes, een pop-up voordracht bijwoont van dichter Kasper Peters, meedanst met de muzikanten van Muyayo Rif tijdens de slotact of een theatervoorstelling meemaakt: het Drentse landschap speelt de hoofdrol. Dit is absoluut het geval bij de voorstelling 'Start Again' van Sarah en Freya Eshuijs waarbij het publiek een groepsopdracht moet volbrengen. Telkens moet je de keuze maken of je een doener of een denker bent. Wat je kiest maakt eigenlijk niet uit: uiteindelijk worden we allemaal het bos ingestuurd. En wát voor een bos. De zon laat telkens de kleuren van het landschap veranderen. Prachtig.

Tijdens 'Start again' bedenk ik (duidelijk: ik zit in de denkersgroep) dat de grenzen van het theater zijn verdwenen. In plaats van dat het publiek toekijkt, zijn we onderdeel geworden van de voorstelling. Sterker nog: wij -doeners en denkers- zijn verantwoordelijk voor het verloop van het verhaal. Het bos is ons podium. Een bijzondere ervaring vind ik dat: een theaterzaal biedt over het algemeen niet zulke uitgebreide mogelijkheden. Na afloop vertrekt iedereen met een lach op het gezicht.

De voorstelling 'Don't Forget To Die' van ZUHAUSE heeft een serieuze insteek. Het gaat namelijk over een groep mensen in een dystopische wereld waarin het bestaan doelloos lijkt. Dat is een zwaar thema. Doordat de voorstelling uit meerdere disciplines bestaat (tekst, dans, video en muziek) is er ook ruimte voor lichtvoetige momenten. Zo moet ik mij bedwingen om niet keihard mee te brullen: "Ah, ha, ha, ha, stayin' alive, stayin' alive. Ah, ha, ha, ha, stayin' alive…"

Bij 'Don't Forget To Die' zit het publiek in een traditionele opstelling op een houten tribune. De rest van het speelvlak is allesbehalve gebruikelijk. We bevinden ons op een terrein dat 'Auke's Landje' heet. We kijken naar paarden (die nieuwsgierig terugkijken), caravans, een stapel televisies, bomen, een muzikant, een tentje, een hometrainer, een eettafel, een (gevulde!) badkuip, een waslijn vol roze kledingstukken, een stretcher en nog veel meer… Het landschap is weids en overal lijkt wat te gebeuren. Uit allerlei hoeken, veraf of dichtbij, komen de spelers tevoorschijn. Dat zorgt ervoor dat de voorstelling een spannende en dynamische indruk maakt.

Ook de natuur helpt een handje mee. Tijdens de openingsscène weten een libelle en een rondcirkelende reiger de aandacht van het publiek te trekken.

Soms komt het over alsof de natuuromstandigheden zijn bedacht door de regisseur. De zon schijnt volop en de hitte zorgt voor een broeierige sfeer, wat de voorstelling versterkt. Als speelster Élénie Wagner opkomt in een dikke winterjas, is mijn eerste gedachte dat ze het gigantisch warm moet hebben. Tegelijkertijd geeft dit beeld een goede indruk van de uitzichtloze situatie waarin de spelers zich bevinden: ze zijn op een plek waar niks ertoe doet. Of lijkt dit zo? Tijdens de slotscène steekt de wind op en ritselen de bladeren in de boomtoppen onheilspellend…

Ik kan me voorstellen dat iedereen op zijn eigen manier deze voorstelling beleeft. De insteek van 'Don't Forget To Die' is: "Wat als je weet dat je dood gaat, maar bent vergeten te sterven?" Bij mij komt er vooral een andere vraag naar boven: "Wat als je vergeet om te leven?" Het terechte applaus bij het einde van de voorstelling klinkt eenduidig en welgemeend. Een staande ovatie voor ZUHAUSE.

Alle voorstellingen, producties en kunstwerken van FestiValderAa verdienen wat mij betreft een groot applaus; datzelfde geldt voor de organisatie en vrijwilligers die dit festival mogelijk hebben gemaakt. Het is een mooie ervaring om de natuur te ontdekken: het landschap als acteur en als podium. Volgend jaar laat ik mij graag opnieuw het bos insturen.