Een jongen loopt naar een grote spiegel, samen met zijn juf.
De juf praat enthousiast tegen hem: "Kijk maar naar jezelf. Kijk eens wat een leuke jongen daar staat..."
De jongen laat een flauw lachje zien en bijt op zijn lip. Zijn ogen stralen verdriet uit.
Wat is het verhaal achter zijn gezicht?

Toen ik een paar weken geleden de trailer van de documentaire De Kinderen van Juf Kiet bekeek, trok Jorj –de jongen van de spiegel– meteen mijn aandacht. In het voorfilmpje is o.a. te zien dat hij de klas aan het lachen maakt en dat hij voor de spiegel wat onbeholpen lijkt te reageren op de complimenten van juf Kiet. Het zijn een paar vluchtige fragmenten (daarvoor is het ook een trailer natuurlijk ? ) uit een complex verhaal over kinderen die pas in Nederland wonen...

Inmiddels heb ik de film gezien in het Groninger Forum, waardoor het verhaal van Jorj nog meer is gaan leven. Jorj beschikt over ontzettend veel humor, maar draagt tegelijkertijd een zware last. Dat raakt mij. Als kijker kom je niet alles te weten over de leerlingen, wat ik ook niet nodig vind, maar genoeg om te beseffen dat oorlog veel kapot maakt bij een mens. De kinderen van juf Kiet lijken veel te hebben meegemaakt, al legt de documentaire daar niet de nadruk op. Wat ik meen te zien (want er is altijd ruimte voor interpretatie), is de kwetsbaarheid van deze kinderen.

Kwetsbaar en hilarisch. De leerlingen maken lastige momenten mee met zichzelf, elkaar en met de juf.

De kinderen komen uit schrijnende situaties, moeten communiceren in een vreemde taal en belanden in een onderwijssysteem dat ze niet gewend zijn. Dat laatste levert overigens ook een grote hoeveelheid hilarische momenten op; vooral als de leerlingen stiekem Arabisch praten. Ik vermoed dat de ondertitelaar heel veel plezierige ontdekkingen heeft gedaan. ?

De leerlingen zijn liefdevol in beeld gebracht door de makers Petra & Peter Lataster; dat is prettig om te zien. Leanne, Jorj, Branche en Haya komen het meest in beeld. Zij ondervinden veel uitdagingen en roepen sympathie op bij de kijker. Hun mimiek spreekt boekdelen, ondanks dat de communicatie in het Nederlands verre van vlekkeloos verloopt. Ik ben erg benieuwd hoe het later met hen gaat en wat voor beroep zij uitoefenen als ze eenmaal volwassen zijn.

Dan hebben we natuurlijk juf Kiet die een veilige omgeving wil creëren voor haar leerlingen. Soms reageert ze streng, maar ze is vaak meelevend en betrokken. Voor haar maak ik een diepe buiging. Alleen al om het feit dat ze haar klas open heeft gesteld voor de makers en dat nu heel Nederland met haar mee mag kijken. Ik lees dat sommige mensen kritiek hebben op haar handelen.

Het lijkt mij niet niks om een camerateam toe te laten voor een jaar (!) en dat er nu duizenden bioscoopbezoekers een mening over je hebben...

Hallo zeg: in een jaar tijd kun je niet verwachten dat er in alle gevallen de juiste beslissing wordt genomen. Of dat een juf alles 100% overziet (alsof ze ogen in haar rug heeft en in staat is om haar klaslokaal tegelijkertijd met het schoolplein te controleren). Het is waanzin om te bedenken dat juf Kiet altijd alles in één keer begrijpt, terwijl leerling en juf elkaars taal niet spreken.

Bovendien is het achteraf, zeker vanaf een luie bioscoopstoel, altijd makkelijker om te bedenken wat je zelf anders zou doen. Ik vermoed dat het in de praktijk (in een volle schoolklas met leerlingen, ruzietjes, verschillende lesstof, cultuurverschillen, etc.) een stuk ingewikkelder is. Daarnaast krijgt de kijker een aantal stukjes te zien van een complexe onderwijssituatie. Het is lang niet altijd in te schatten wat wijsheid is.

Ik vind het vooral verfrissend dat juf Kiet er niet naar lijkt te streven om een superjuf te zijn die alle pedagogische trucjes tot in de puntjes beheerst. Het komt op mij over dat ze lesgeeft zonder nonsens. De stok van een letter 'd' mag bij haar niet te lang worden… Ze stelt zich menselijk en betrokken op naar de leerlingen. Het is bijzonder om te mogen zien hoe haar leerlingen hun eigen weg vinden.

Het uitgangspunt van juf Kiet is dat verschillen mooi zijn, maar het is ook belangrijk dat je de 'd' op de juiste manier schrijft.

Iedereen is verschillend en dat is een kracht. Dat is volgens mij de spiegel die juf Kiet en haar leerlingen ons voorhouden. Een sterk en actueel uitgangspunt, in een tijd waarin 'volwassenen' juist alle verschillen willen uitroeien door fanatiek oorlog te voeren. Het wrange is dat juist de kinderen van juf Kiet, te kampen hebben met de gevolgen van deze oorlogen. Ondanks deze last, zijn zij in staat om op hun eigen manier te schitteren op het witte doek. Mede dankzij de juf.

Konden alle wereldleiders maar even in de klas zitten van juf Kiet en haar leerlingen. Een gastrol vervullen in de schoolvoorstelling waar iedereen gelijk is. Het gezicht van Jorj zien, wanneer hij zijn schrijnende verhaal durft te vertellen. Beseffen dat deze kinderen bouwen aan hun toekomst. Wie weet wordt de wereld dan wat minder waanzinnig…